ในสมัยโบราณที่วิทยาการต่าง ๆ ยังไม่เจริญแพร่หลายเหมือนเช่นปัจจุบัน คนไทยในยุคนั้นมีวิธีการเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ จากการสังเกตที่พฤติกรรมและสภาพแวดล้อมเป็นสำคัญ ดังเช่น ถ้าจะดูช้างว่ามีพละกำลังมากเพียงใดก็มักจะสังเกตในหน้าหนาว เพราะหน้าหนาวเป็นเวลาที่ช้างตกมัน เปลี่ยนพฤติกรรมเป็นดุร้ายอาละวาด เจ้าของช้างจะดูได้ว่าช้างตัวไหนมีกำลังมากน้อยเพียงใด ถ้าจะดูความสวยงามของหญิงสาว โบราณท่านก็ให้ดูในหน้าร้อน เพราะหน้าร้อนหญิงสาวมักแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าน้อยชิ้น ทำให้เห็นรูปร่างผิวพรรณที่สวยงาม ถึงกับมีคำพังเพยว่า “ดูช้างให้ดูหน้าหนาว ดูสาวให้ดูหน้าร้อน”
การดูพละกำลังของช้างและความสวยงามของหญิงสาวตามวิธีที่ว่านี้ ปัจจุบันอาจจะไม่ค่อยได้ใช้แล้วเพราะมีวิธีดูที่ทันสมัยกว่า แต่หลักการที่ให้ดูพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อมเป็นเกณฑ์นี้ยังใช้ได้อยู่ เช่น ถ้าต้องการดูว่าคนเช่นใดเป็นยอดนักรบ ท่านให้สังเกตสิ่งที่ผู้นั้นมุ่งเอาชนะ ถ้าเขามุ่งมั่นที่จะเอาชนะตนเอง เขาก็เป็นยอดนักรบ ดังคำพระที่ว่า “บุคคลใดเอาชนะหมู่มนุษย์ตั้งหนึ่งล้านคนในสงครามได้ ยังไม่ชื่อว่าเป็นยอดแห่งผู้ชนะ ส่วนบุคคลใดเอาชนะตนเองได้เพียงคนเดียว บุคคลนั้นแลชื่อว่าเป็นยอดแห่งผู้ชนะ”
ในงานหลายๆ ด้าน การเอาชนะผู้อื่นหรือสิ่งอื่นก็เป็นเรื่องที่ต้องทำ แต่ความสำเร็จจะเกิดไม่ได้เลยถ้าเอาชนะตัวเองไม่ได้ก่อน เช่นเอาชนะความท้อแท้เบื่อหน่ายไม่ได้ เอาชนะความใจร้อนฉุนเฉียวไม่ได้ ในขั้นละเอียดไปกว่านั้น ความโลภที่คอยแทรกทุกขณะเมื่อมีโอกาสก็ดี ความหลงผิดเข้าใจผิดด้วยทฤษฎีส่วนตัวที่ฝังแน่นก็ดี เป็นอุปสรรคต่อการบรรลุความดีทุกระดับ เป็นคู่ต่อสู้ที่เอาชนะยาก ผู้เปลื้องตัวเป็นอิสระจากสิ่งเหล่านี้ได้ท่านจึงเรียกว่าเป็นยอดนักรบ
#ธรรมะสอนใจสั้นๆ #ธรรมะสอนใจ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น